Praca w charakterze pilota turystycznego jest często początkiem kariery w branży turystycznej. Trzeba jednak wiedzieć, że podjęcie się opieki nad turystami oznacza przyjęcie poważnej odpowiedzialności.
Na fali tzw. deregulacji w wykonywaniu niektórych zawodów zmiany w zakresie uprawnień, licencji, a także odpowiedzialności prawnej dotknęły również rynku usług turystycznych, gdzie w zasadzie deregulacja objęła osoby przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. Obecnie obowiązujące przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 187) jedynie w sposób ogólny określają zadania przewodnika turystycznego i pilota wycieczki. Tymczasem na tle obserwowanej praktyki zasadne jest pytanie o granice odpowiedzialności prawnej osób, które są opiekunami zorganizowanej grupy turystycznej. Czego turysta może się od takiej osoby domagać oraz na jaką odpowiedzialność narażony jest opiekun, który swoich obowiązków nie wykonuje?
Kto właściwie opiekuje się grupą turystyczną?
Na wstępie należy zastanowić się, kto w wypadku typowej imprezy turystycznej, jest „opiekunem zorganizowanej grupy turystycznej”. Ustawa przewiduje bowiem co najmniej dwie możliwości. Po pierwsze, zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy, organizator turystyki jest zobowiązany zapewnić klientowi uczestniczącemu w imprezie turystycznej opiekę osoby reprezentującej tegoż organizatora. Co istotne, zakres tej opieki wynika z umowy zawartej przez organizatora z klientem. Po drugie – w wypadku wycieczek zagranicznych lub wycieczek dla turystów z zagranicy, wymagania dla organizatora turystyki są dalej idące – określa je art. 31 ustawy o usługach turystycznych. Ustawa posługuje się trzema pojęciami:
a) osoby reprezentującej organizatora, która ma zapewnić opiekę nad uczestnikami,
b) pilota wycieczek,
c) przewodnika turystycznego.
W art. 20 ust. 2 i 3 ustawy określono przy tym zakres obowiązków przewodnika turystycznego i pilota wycieczek. Wynika z nich, że opiekę nad uczestnikami imprezy turystycznej muszą sprawować zarówno przewodnik turystyczny, jak i pilot wycieczek. Można zatem stwierdzić, że organizator imprezy turystycznej musi zapewnić uczestnikom opiekę, którą sprawować będzie przewodnik turystyczny, pilot wycieczki bądź też dowolna inna osoba (ustawa nie wspomina o powszechnie występującej instytucji rezydenta). Obowiązkiem organizatora jest zapewnienie skutecznej opieki, a sposób jej organizacji oraz to, kto będzie tę opiekę sprawował, pozostawiono do uznania organizatora imprezy.
Gdy opieka nie jest właściwa – naruszenie obowiązków umownych
Jak łatwo zauważyć, wszystkie wspomniane przepisy są bardzo ogólne. W zasadzie można je sprowadzić do zasady: organizator musi zapewnić opiekę w zakresie wynikającym z umowy. A zatem to umowa będzie decydowała, co leży w zakresie obowiązków opiekuna. Wydaje się jednak, że można wskazać określony zakres obowiązków, które należy przypisać opiekunowi, a które wynikają z samej istoty umowy o realizację imprezy turystycznej.
Przykładowo, będą to:
● pomoc w zakwaterowaniu i obowiązkach meldunkowych,
● koordynacja transportu,
● czuwanie nad jakością i zakresem świadczeń dla uczestników,
● w wypadku imprez zagranicznych – pomoc w razie konieczności kontaktu z miejscowymi urzędami, placówkami służby zdrowia,
● koordynacja poszczególnych wydarzeń składających się na program realizowanej imprezy turystycznej.
Zasygnalizowane obowiązki mogą być przy tym wykonywane – w zależności od formatu danej imprezy turystycznej oraz etapu jej realizacji – przez różne osoby. Do najbardziej typowych rozwiązań można zaliczyć np. opiekę sprawowaną podczas podróży (i wycieczek objazdowych) przez pilota wycieczki, a w miejscu wypoczynku – przez rezydenta. Szczegółowe obowiązki osób działających w imieniu organizatora turystyki określa umowa zawarta przez uczestnika z organizatorem. Co ważne, w praktyce najczęściej nie występuje bezpośredni stosunek umowny łączący uczestnika z osobą, która jest opiekunem zorganizowanej grupy turystycznej. Powszechnym rozwiązaniem jest bowiem zatrudnianie przewodników, pilotów i rezydentów przez organizatora imprezy. Prowadzi to do sytuacji, w której zakresy umów zawartych przez organizatora z uczestnikiem imprezy turystycznej oraz z opiekunem grupy – co do zakresu obowiązków opiekuna grupy, mogą się różnić.
Może to powodować sytuacje, w których:
1. niedopełnienie obowiązków opieki względem uczestnika stanowi jednocześnie niewłaściwe wykonywanie umowy organizator – opiekun; wówczas uczestnik może dochodzić naprawienia szkody od organizatora, ten zaś – od opiekuna;
2. niedopełnienie obowiązków opieki względem uczestnika nie jest naruszeniem umowy organizator – opiekun; w takim wypadku organizator ponosi odpowiedzialność względem klienta, brak jest natomiast podstaw odpowiedzialności za szkodę po stronie opiekuna;
3. niedopełnienie obowiązków opiekuna wynikających z umowy między opiekunem a organizatorem nie narusza uprawnień klienta określonych w umowie; wówczas organizator może dochodzić naprawienia szkody od opiekuna, a uczestnikowi nie przysługują żadne roszczenia. W większości wypadków odpowiedzialność z tytułu niedopełnienia obowiązków w zakresie opieki nad uczest nikami imprezy turystycznej będzie odpowiedzialnością za niewykonanie lub nienależyte...
Udostępniono 30% tekstu, dostęp do pełnej treści artykułu tylko dla prenumeratorów.
