Wyobraź sobie miejsce, w którym czas mierzy się nie dniami, lecz setkami tysięcy i milionami lat. Gdzie krajobraz powstał z lodu i ludzkiej ingerencji, gdzie pamięć o mamutach splata się z opowieściami górników, a woda maluje pejzaże barwami turkusu, rdzawych czerwieni i szmaragdowej zieleni. Tak właśnie wygląda Światowy Geopark UNESCO Muskauer Faltenbogen / Łuk Mużakowa – transgraniczny skarb natury i kultury, rozciągający się niczym gigantyczny polodowcowy amfiteatr na granicy Polski i Niemiec. To nie jest zwykły park. To scena, na której od setek tysięcy lat rozgrywa się spektakl geologii, przyrody i człowieka. A widz, który tu przyjedzie, staje się uczestnikiem tej fascynującej opowieści.
Gdzie właściwie jesteś, gdy jesteś tutaj?
Południowo-zachodni kraniec województwa lubuskiego, granica Brandenburgii i Saksonii to scena dla naszej opowieści. Jadąc z południa najwygodniej tu dojechać A18, łączącą Wrocław z Berlinem. Ze wschodu i północy najlepiej kierować się na DK12, która prowadzi prosto do Łęknicy. Z Wrocławia dotrzesz w nieco ponad 2 godziny, z Poznania w 3, z Gorzowa w 2,2, a z Zielonej Góry to przejażdżka nie dłuższa niż 1,5 h. Wjeżdżając do Geoparku warto zrobić krótki przystanek przy głazie z diabelską legendą, niedaleko Trzebiela, odwiedzić „Krzywy Las” przy Olszynie czy zwiedzić Skansen Łużycki w Buczynach. Między Nowymi Czaplami a Łęknicą rozciąga się ścieżka geoturystyczna „Dawna Kopalnia Babina”, przez turystów zwana „Kolorowymi Jeziorkami”. W samym sercu Geoparku znajduje się Park Mużakowski, prawdziwa perła województwa lubuskiego i Saksonii.
Polodowcowy amfiteatr w sercu Europy
Lądolód, który uformował Łuk Mużakowa, działał jak potężny pług. Zgarniał ziemię i głazy, zgniatał i przerywał zalegające warstwy, wypychając ku powierzchni to, co przez miliony lat skrywało się głęboko. Dzięki niemu światło dzienne ujrzały pokłady węgla brunatnego, piasków szklarskich i iłów. Powstała morena czołowa ma kształt niewielkiej podkowy: ok. 40 km długości i 3–5 km szerokości i różnice w wysokościach sięgające 100 metrów. Tak wyraźnie utrwalony kształt jęzora lodowcowego sprzed setek tysięcy lat to ewenement na skalę światową!
Od przemysłu do palety barw
Przez ponad stulecie działały tutaj kopalnie, cegielnie, brykietownie, huty szkła i elektrownie. Gdy maszyny zamilkły, przyroda zaczęła misterną robotę: zalane wyrobiska przybrały niecodzienne barwy, od szmaragdu przez turkus aż po rdzawe oranże, zależnie od minerałów i światła. Najbardziej rozpoznawalne jezioro to „Afryka”: z góry przypomina gorący kontynent, a patrzącym z dołu zapewnia feerię barw. Zejście na południowy skraj akwenu urzeka czerwonym pigmentem przy brzegach, jakby ziemia trzymała w dłoni pędzel i właśnie domalowała akcent.
Ścieżka geoturystyczna „Dawna Kopalnia Babina” wije się po kładkach i mostkach, prowadzi przez punkty widokowe, z których największą popularnością cieszy się wieża z dwoma tarasami, z której pejzaż wygląda jak malowany. To tu, na oczach widza, „lekcja geologii” zmienia się w opowieść o odzyskiwaniu: przyroda cierpliwie przejmuje to, co kiedyś było przemysłem, a człowiek odzyskuje zachwyt i pokorę.
Mamut Zuzia - ambasadorka przeszłości
W tej historii jest też bohaterka, którą pokochają i dzieci, i dorośli: „Zuzia”, replika niemal kompletnego szkieletu mamuta włochatego znalezionego w 1903 roku. Jej sylwetka przypomina, że po tym piasku chodziły kiedyś mamuty i nosorożce włochate, a my jesteśmy tu ledwie chwilą, gośćmi w bardzo starym domu. Jakie dziecko nie chciałby mieć selfie z maskotką Geoparku?
Park Mużakowski - ogród malowany światłem
Po obu brzegach Nysy Łużyckiej rozciąga się Park Mużakowski, jeden z najpiękniejszych ogrodów w stylu angielskim w Europie, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To ponad 700 ha pejzażowej kompozycji: mosty, budynki i drzewa soliterowe jako dominanty krajobrazu, grupy drzew jak kurtyny skrywające kolejne pejzaże za zakrętem, Nowy Zamek z czerwoną elewacją odbijającą się w stawie. Park po obu stronach rzeki jest hołdem dla marzenia księcia Hermanna von Pücklera-Muskau, który potraktował krajobraz jak płótno i namalował ogród, w którym spaceruje się z przyjemnością. To przykład, jak sztuka ogrodowa, historia i natura mogą ze sobą współgrać, tworząc przestrzeń jednocześnie piękną i funkcjonalną.
Rowerem, pieszo, z dziećmi - jak lubisz
Geopark Muskauer Faltenbogen/Łuk Mużakowa to miejsce, które wciąga w przygodę. Można tu wyruszyć na długą wycieczkę rowerową po licznych szlakach, przepłynąć kajakiem wśród malowniczych pejzaży albo wsłuchać się w stukot kół kolejki wąskotorowej, która niegdyś woziła węgiel, a dziś przewozi turystów.
Ten krajobraz jest łaskawy dla każdego: dla rodzin z wózkiem, dla fotografów, dla tych, co mierzą dzień liczbą kroków i dla tych, którzy wolą rower. Szutrowa pętla ok. 5 km po Babinie jest wygodna i czytelnie oznakowana, a jeśli masz siłę, dołóż parkową część i zrób około 16 km „dużej pętli”. Na mapach i tablicach rozsiane są ciekawostki, punkty widokowe i przystanki, które uczą więcej niż podręcznik o pogórniczym dziedzictwie, o wodzie, o roślinach wracających na morenowe wzniesienia.
Po obu stronach granicy - jedna opowieść
Łuk Mużakowa to wspólny projekt ludzi i natury. Polacy i Niemcy od lat pielęgnują tu krajobraz, tworzą ścieżki, naprawiają mosty, uruchamiają kolejki, prowadzą centra informacji. W Łęknicy mieści się Centrum Kulturalno-Edukacyjne Geoparku — w starym, przemysłowym budynku, przy trasie rowerowej po dawnym torowisku, łączącej Park Mużakowski i Kopalnię Babina. W środku — filmy, animacje, ekspozycje; na zewnątrz — las, woda i ścieżki, które chwytają za serce i rękę, by poprowadzić dalej ku przygodzie.
Dlaczego warto przyjechać teraz?
Taka wycieczka to podróż przez wiek lodu, wiek pary i wiek ciszy. Będziesz z zachwytem podziwiać wodę malowaną turkusem i rdzą, jak ogrody angielskie śnią na jawie, jak kolejka leśna odmierza czas stukotem kół.
Geopark Łuk Mużakowa jest jak księga, której stron nie da się przewrócić jednym ruchem. Trzeba ją odkrywać powoli, krok po kroku, spojrzenie po spojrzeniu, oddech po oddechu.
A kiedy już się tu przyjedzie, trudno oprzeć się wrażeniu, że chciałoby się zostać dłużej. Bo ten krajobraz nie tylko cieszy oczy, ale i koi serce.
Światowy Geopark UNESCO Łuk Mużakowa zaprasza, byś mógł zobaczyć cuda, stworzone przez naturę i człowieka, czasem umyślnie, a czasem przypadkowo.
https://www.youtube.com/watch?v=MqzLDKDgQpM