Województwo małopolskie należy do regionów Polski o jednym z największych potencjałów turystycznych. Mamy tu możliwości uprawiania zarówno turystyki aktywnej jak i kulturowej, w obu przypadkach najwyższej próby. Na terenie tego województwa znajdują się sztandarowe polskie atrakcje turystyczne. Mamy tu więc Kraków, który nawet samodzielnie zapewniłby województwu silną pozycję na turystycznej mapie Polski. Również w województwie małopolskim znajdują się Podhale wraz z Zakopanem oraz Tatry.
Aktywna Małopolska Bez względu na to, jaki mamy stosunek do Zakopanego, trudno chyba znaleźć osobę uważającą się za prawdziwego turystę, która nie odwiedziła tego miasta. W zasadzie nie da się uniknąć tej wizyty, jeśli chcemy odwiedzić jedyne nasze góry typu alpejskiego. Jest więc to jeden z bardziej obleganych przez turystów regionów w Polsce. Można spokojnie mówić o fenomenie Zakopanego, ponieważ miasto to potrafi być dla turystów bardzo uciążliwe, zarówno w trakcie pobytu jak i podczas prób dotarcia tam lub wyjazdu. Jednak nie zniechęca to rzesz turystów do przyjazdu.
Podhale będące kolebką polskiego narciarstwa jest głównym, ale nie jedynym regionem w województwie dającym możliwość uprawiania narciarstwa. Czynione są kolejne inwestycje w innych miejscach. Przykładem może być tu stacja narciarska w Czorsztyn Ski w Kluszkowcach.
Ten stosunkowo niewielki obiekt oferuje rozmaite atrakcje zarówno dla dorosłych jak i dzieci, do tego dzięki kolejce grawitacyjnej i trasie do rowerowego downhillu zapewnia atrakcje również poza sezonem narciarskim. Poza terenami górskimi, oferującymi warunki do uprawiania wszelkich możliwych sportów górskich, dolinki podkrakowskie są jednym z głównych regionów wspinaczkowych w Polsce. Do tego warto dodać startujący z terenu województwa Transjurajski Szlak Konny oraz Zalew Czorsztyński oferujący możliwość uprawiania sportów wodnych. Jak widać województwo to oferuje niemal nieograniczone możliwości w zakresie turystyki aktywnej.
Przyroda Na terenie Małopolski znajduje się wiele obszarów szczególnie cennych przyrodniczo. Widać to wyraźnie w różnych formach ochrony, jakimi obszary te są objęte. W województwie znajduje się sześć parków narodowych (jeden tylko w niewielkiej części znajduje się w województwie małopolskim) oraz jedenaście krajobrazowych i ponad osiemdziesiąt rezerwatów przyrody. W sumie różnymi formami ochrony objętych jest 53 proc. powierzchni województwa. Jest to największy odsetek obszarów chronionych pośród wszystkich województw. Innym szczególnym elementem jest położenie dużej części terenu województwa w górach. Dzięki temu ponad 50 proc. położonych jest powyżej 500 m n.p.m., co jest szczególne w naszym nizinnym przecież kraju.
Poza wspomnianymi już Tatrami, to właśnie w Małopolsce znajduje się jedyna w Polsce Pustynia - Pustynia Błędowska. Dosłownie u wrót Karkowa znajduje się Park Krajobrazowy "Dolinki Krakowskie", obejmujący jarowe doliny, między innymi takie jak Dolina Kobylańska czy Bolechowicka, pełne wapiennych skałek i tworzące malowniczy krajobraz oraz doskonałe miejsce do uprawiana wspinaczki.
Województwo UNESCO Pod względem liczby obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, województwo małopolskie jest prawdziwą potęgą. Spośród 13 obiektów z terenu Polski wpisanych na tę prestiżową listę aż pięć, a więc niemal 40 proc., znajduje się właśnie na terenie tego województwa. Spośród pierwszych czterech polskich obiektów wpisanych na listę aż trzy były z Małopolski. Z turystycznego punktu widzenia są to obiekty bardzo atrakcyjne i stanowiące niemalże gotowy produkt. Przykładem są tu drewniane kościoły południowej Małopolski.
Obiekty te, położone w malowniczych górskich rejonach, wraz z okolicznymi atrakcjami takimi jak możliwość uprawiania sportów zimowych, jak też (dzięki Zalewowi Czorsztyńskiemu) wodnych, tworzą ofertę zarówno dla zwolenników turystyki kulturowej, jak i aktywnej czy zwykłego wypoczynku. Samoistnym produktem jest również Kraków, którego Stare Miasto zostało wpisane na listę UNESCO jako pierwszy obiekt w Polsce. Miasto to można spokojnie uznać za turystyczną pierwszą ligę europejską. Ostatnio notowany spadek liczby turystów przyjeżdżających do tego miasta ma zapewne dwie główne przyczyny. Jedną, mniej istotną, jest kwestia zmieniających się mód w przypadku turystyki typu city breaks, który to rodzaj turystyki napędzał krakowskie statystyki w ostatnich latach.
Drugą, i to podstawową, jest słaba promocja Polski jako takiej. Samodzielna promocja, czy nawet jak w przypadku Krakowa nawet sława, jest ważna, jednak niewystarczająca, ponieważ może spowodować jedynie przyjazd gości zainteresowanych tylko konkretną atrakcją (w tym przypadku wspaniałym miastem). Ogólny spadek przyjazdów zagranicznych turystów do Polski musi się więc siłą rzeczy odbić na liczbie wizyt w poszczególnych miejscach - w tym przypadku w Krakowie.
Parki krajobrazowe w województwie małopolskim
Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy
Rudniański Park Krajobrazowy
Dłubniański Park Krajobrazowy
Tenczyński Park Krajobrazowy
Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd Ciężkowicko-Rożnowski
Park Krajobrazowy Park Krajobrazowy Pasma Brzanki
Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy
Popradzki Park Krajobrazowy Park Krajobrazowy Beskidu Małego
Infrastrukturalna potęga Do tych wszystkich naturalnych atrakcji dodać trzeba bardzo dobrą jak na polskie warunki infrastrukturę noclegową oraz stosunkowo dobrą transportową. Według zeszłorocznego raportu firmy doradczej Cushman & Wakefield pt. "Rynek Hotelowy Polskich Gór", Tatry są pod tym względem zdecydowanym liderem polskich gór. Jak wynika ze wspomnianego raportu, zagęszczenie obiektów w Tatrach należy do największych w Polsce. Na 10 tys. mieszkańców Zakopanego przypadają 974 miejsca noclegowe i 507 pokoi, a na 10 tys. mieszkańców powiatu tatrzańskiego 418 miejsc noclegowych i 217 pokoi.
Podczas gdy średnia w Polsce wynosi 45 miejsc noclegowych na 10 tys. mieszkańców. Należy jeszcze dodać, że jest tam duży odsetek hoteli wysokiej klasy, oferujących liczne usługi dodatkowe. Pod względem liczby miejsc noclegowych - według danych Instytutu Turystyki - województwo małopolskie jest w kraju zdecydowanie na pierwszym miejscu. Liczba całorocznych miejsc noclegowych w województwie w roku 2008 - według szacunków Instytutu Turystyki - wynosiła 58 592 miejsca. W tym samym roku w całym kraju były to 381 604 miejsca.
Tak więc w Małopolsce znajduje się ponad 15 proc. całorocznych miejsc noclegowych w kraju. Jak widać z tych danych, pod względem infrastruktury noclegowej województwo małopolskie jest w kraju potęgą. Nieco gorzej wygląda sprawa infrastruktury transportowej, choć te zastrzeżenia dotyczą przede wszystkim Podhala, którego połączenie z resztą Polski jest w stosunku do potrzeb zdecydowanie za słabe. Co gorsza nie widać w najbliższym czasie szans na jakiś przełom. Jest to zarówno efekt trudnych warunków terenowych, jak i problemów formalnych.
W skali województwa sytuacja komunikacyjna wygląda znacznie lepiej. Sam Kraków jest bardzo dobrze skomunikowany zarówno z resztą kraju, jak i zagranicą. Połączenie drogowe zapewnia autostrada. W podkrakowskich Balicach zlokalizowany jest drugi, pod względem wielkości, port lotniczy w Polsce. Wprawdzie w ubiegłym roku zanotował on duże spadki w liczbie obsłużonych podróżnych, jednak w takiej sytuacji były w zasadzie wszystkie duże porty lotnicze w Polsce.
Parki Narodowe w województwie małopolskim
Tatrzański Park Narodowy - chroni polodowcową, alpejską przyrodę i rzeźbę Tatr, najwyższych gór w Polsce (najwyższy szczyt Rysy - 2499 m n.p.m.).
Babiogórski Park Narodowy - masyw Babiej Góry (1725 m n.p.m.) to część Europejskiego Działu Wodnego: północne stoki stanowią zlewisko Morza Bałtyckiego, a południowe Morza Czarnego.
Pieniński Park Narodowy - obejmuje pasmo Pienin, gdzie żyje ponad 13 tysięcy gatunków, czyli połowa całej fauny Polski!
W Pieninach występuje ponad 1,5 tys. gatunków motyli. Ojcowski Park Narodowy - chroni jurajski krajobraz doliny Prądnika, wraz ze skałkami i jaskiniami.
Gorczański Park Narodowy - teren parku obejmującego pasmo Gorców aż w 95 proc. pokryty jest lasami.
Magurski Park Narodowy - tylko częściowo położony w województwie małopolskim (większość terenu i dyrekcja znajdują się w województwie podkarpackim).
Analiza rynku turystycznego województwa małopolskiego wypada dla niego korzystnie. W tym przypadku liczba atrakcji turystycznych idzie w parze z rozwojem infrastruktury. Co ciekawe, kolejni inwestorzy chcą angażować swój kapitał w tym regionie. Warto zauważyć, że w wielu regionach w Małopolsce tradycje branży turystycznej są jak na nasz kraj bardzo długie, co przynajmniej w pewnym stopniu przekłada się na świadomość wagi tej gałęzi gospodarki.
Agnieszka Wardzińska