Badanie sektora turystyki usług przewodników, pilotów wycieczek i rezydentów biur podróży

2020-03-17

“Na ok. 25 tys. specjalistów z rynku badanych usług, 67 % respondentów zadeklarowało że traci w efekcie kryzysu koronawirusa 75% -100% dochodów. To oznacza, że praktycznie 16500 specjalistów - w tym ok. 10 tys. małych firm turystycznych zostaje pozbawiona wszystkich dochodów (ok. 12 tys. os.) lub większości zarobków (prawie 5 tys. badanych z przedziału utrata 75%-100% dochodów)” - autor Piotr Kruczek / TURYSTYKA FORUM

25 tysięcy specjalistów pracujących w badanym sektorze turystyki

Wg przyjętej metody badania sektora (opis poniżej) oszacowaliśmy liczbę pracowników badanego sektora usług turystycznych na ok. 25 tysięcy aktywnych specjalistów.

By ocenić ile osób pracuje w tym sektorze sprawdziliśmy ilu specjalistów z tego sektora deklaruje afiliację z jakimiś organizacjami branżowym a ilu jest niezrzeszonych. Co ważne ankieta była przeprowadzona niezależnie od organizacji branżowych, by nie doprowadzać do nadreprezentacji członków żadnej z nich w próbie respondentów odpowiadających na pytania.

W celu zdefiniowania jak najbliższej rzeczywistości liczby specjalistów na badanym rynku, bazując na informacjach m.in z Federacji Stowarzyszeń Przewodnickich z Krakowa, przedstawicieli stowarzyszeń przewodników górskich, z oficjalnej informacji z PTTK odnośnie skupionych w niej liczby przewodników opłacających tam składkę członkowską (dane z 2018 r. - ponad 6300 przewodników) i bazując na deklaracji uczestników badania z których wynikało, że 40 proc. z respondentów deklaruje przynależność do różnych większych i mniejszych stowarzyszeń pilockich i przewodnickich, przyjęliśmy że w organizacjach skupionych jest ok. 10 tys. członków:

Wykres1

Wykres 1: przynależność do organizacji branżowych (przewodników pilotów rezydentów)

Dla założenia badawczego przyjmując, że łącznie afiliację z jakąś organizacją branżową może mieć ok 10 tys. specjalistów skupionych w różnych większych i małych organizacjach przyjęliśmy, że mówimy o sektorze usług turystycznych w którym pracuje ok 25 tys. pracowników obsługi ruchu turystycznego. Badanie pokazało że 60 na 100 specjalistów nie reprezentuje żadna organizacja branżowa.

Założenie metody badawczej:

- 40% specjalistów zrzeszonych = 10 tys. specjalistów w organizacjach branżowych (co może być niedoszacowane bo dane te spływały w trakcie badania od NGO wskazanych w ankiecie)

- podstawa szacunku próby badawczej 1% = 250 specjalistów

- 60% specjalistów niezrzeszonych w organizacjach = 15 000 specjalistów (bez reprezentacji)

- w tym sektorze jak wynika z ankiety 85% pracowników/mikroprzedsiębiorców ma wyższe wykształcenie, przeważają kobiety 65,4%

Dane demograficzne badanego sektora usług

Prawie 86% przewodników-pilotów-rezydentów to specjaliści z wyższym wykształceniem, 75% z nich legitymuje się jeszcze państwowymi oficjalnymi uprawnieniami sprzed roku 2014, w którym ten sektor został poddany tzw. deregulacji czyli zakończono obowiązkowe szkolenia, formalne egzaminy i urzędową certyfikację oraz ewidencję. To doświadczeni specjaliści związani z branżą turystyczną na stałe a 4 regiony kraju skupiają 62,9% badanych specjalistów.

Województwo małopolskie jest miejscem zamieszkania prawie ¼ przewodników - pilotów - rezydentów (woj. małopolskie jest dominującym centrum turystycznym). Następne regiony (województwa) to mazowieckie i Warszawa łącznie 15,7% respondentów i woj. Dolnośląskie z 12,1% i Śląskie (11%)

Wykres2

Wykres 2: regiony zamieszkania pracowników sektora przewodnicko-pilockiego

Wykres3 Wykres 3 (wyżej): wykształcenie pracowników sektora

wykres4

Wykres 4 (wyżej): podział wg płci w sektorze usług przewodników / pilotów / rezydentów

Wykres5

Wykres 5 (wyżej): podział specjalistów wg lat doświadczeń

15 tysięcy firm i mikroprzedsiębiorstw Turystycznych w badanym sektorze

59% badanych specjalistów prowadzi firmy/działalności gospodarcze. Przy założeniu, że 1% = 250 specjalistów to mówimy łącznie o ok. 15 tysiącach firm (najczęściej to jednoosobowe firmy lub rodzinne).

67,1% badanych zadeklarowało, że traci w efekcie kryzysu koronawirusa 75%-100% dochodów. To oznacza, że praktycznie 16 500 specjalistów zostaje całkowicie (ok. 12 tys. os) lub bez głównych dochodów (prawie 5 tys. badanych z przedziału utrata 75%-100% dochodów).

W ujęciu ekonomicznym przedsiębiorstw w tym sektorze oznacza to, że ok 10 tysięcy małych firm (zakładając 67% z ok 15 tysięcy firm w sektorze) zostanie zamkniętych lub zawieszonych, a pracownicy ci z dużym prawdopodobieństwem zasilą szeregi bezrobotnych.

Patrząc na specyfikę sektora usług trzeba mieć na względzie jego sezonowość – gros dochodów wypracowywana jest w nim w okresie od marca/kwietnia do września/października i zależy od ruchu turystycznego i wypłacalności/ solidności płatników czyli zleceniodawców (touroperatorów).

Część badanych specjalistów jest zarejestrowana jako organizatorzy turystyki (17 na 100). Część ma dodatkowe zarobki (tłumacze, nauczyciele i wykładowcy etc). Część osób to ludzie młodzi jeszcze na studiach (na co wskazuje np. liczba osób deklarujących wykształcenie średnie 14%) lub po studiach, albo osoby świadczące usługi w turystyce doraźnie (bez konieczności rejestracji firmy) albo jako pracownicy etatowi touroperatorów czy na umowy zlecenia. 21,9% specjalistów (ok 5500) od razu rozważa dołączenie do rejestru bezrobotnych a 33,9% respondentów (ok. 8500) się nad tym się zastanawia.

wykres6

Wykres 6 (wyżej): liczba firm prowadzonych przez specjalistów.

Wykres7

Wykres 7 (wyżej): turystyka jako źródło dochodów w sektorze przewodników - pilotów - rezyd.

Wykres8

Wykres 8 (wyżej): utracone dochody w badanym sektorze w okresie III-IV.2020

Wykres9

Wykres 9 (wyżej): liczba traconych miejsc pracy (deklaracje dopisania się do rejestru bezrobotnych)

Zakończenie kryzysu koronawirusa - oczekiwania

45,4% respondentów badania liczy, że w maju 2020 nastąpi (powolne) odbudowa ruchu turystycznego w Polsce i w Europie (wykres 10.). To wskazuje na optymizm w połowie marca. 18,8% uważa że to niemożliwe.

55,1% respondentów zakłada, że kryzys zakończy się z początkiem lata /z początkiem lipca pozostali uważają że się przedłuży do końca lata: 44,6% (licząc wszystkich pozostałych razem), do końca jesieni: 16,7% a 8 na 100 respondentów uważa że problemy ograniczające ruch turystyczne będą trwały do końca roku i dłużej.

Wykres10